- Sipinga ʻo e moʻui

Ko ha tefitoʻi ʻelemēniti ia ʻo e founga ʻoku tau faʻifaʻitaki ai ʻa e moʻoní

Kuo ke fifili nai pe ko e ha ʻoku fakahehema ai ʻa e ngaahi pangike lahi ke clocks ʻi tuʻa ʻi honau ngaahi fale? Ko ha faʻahinga anga fakafonua siʻisiʻi pē naʻe kamata ʻi ha feituʻu Sīpinga ʻo e Moʻoní, pe ʻoku ʻi ai ha ʻuhinga loloto ange ʻoku ʻuhinga ki he hohaʻa? ʻI he founga totonú, ia ’ s he taimi ni ʻoku ʻikai hoko noa pe ʻa e ngaahi pangike mo e pangikee ʻi he clocks. Mahulu hake ʻi he sino kotoa pe, bankers maʻu: taimí ko e paʻanga.

ʻI ha kiʻi tuʻunga faingofua, ia’ ʻikai faingataʻa ke ʻiloʻi hono ʻuhinga. Koeʻuhi pe ko e sipinga, tuku ke ’ s fakakaukau ke ke no $1000 mei ha kautaha fakapaʻanga ʻoku ne tokangaʻi ʻa e tokanga fakataʻu ʻe nima%. ʻI he taʻu ʻe taha, & #8217 totongi fakafoki ʻa e noo, ʻa $a taha afe fakataha mo e nima%, ki ha fakakatoa ʻo e $1,050. Naʻe fakaʻaongaʻi ʻe he “taimi” – 365 ngaahi ʻahó, ke fetongitongi hoʻo $a ʻa taha afe ke $1050.

Ko e foʻi fakakaukau ko ia ko e taimi ko ia ʻoku toe hoko pe ʻa e paʻanga ko ha siʻisiʻi taha ki ha tangata ʻi he hingoa ʻo martín ti azpilcueta. Ko ha tokotaha ʻekonomika faka-Sipeini naʻe nofo ʻi loto he 1500s. Ko e taha ia ʻo e fuofua tokotaha ke ne fakatupulaki ha fakakaukau pe tefitoʻi moʻoni ʻo e paʻanga pea mo ʻene fehokotaki mo e taimi.

Ka ko e fakakaukau ko ia “taimí ko e paʻanga” ʻe lava ke fakatotoloʻi ʻo ʻoua naʻa toe siʻi hifo he taʻu ʻe 200 kimuʻa ʻi he. Naʻe kamata ʻa e ngaahi ʻaho ʻo e azpilcauta ʻi he founga ʻo e moʻui ʻa e ngaahi pangikee clocks ʻi tuʻa ʻi heʻenau ngaahi kautaha ʻi he ngaahi taʻu kimuʻa. ʻI he sitepu mo e berman molisi. Hili e senituli hongofulu ma tolu clocks ʻi he ngaahi kolo ʻItali “taaʻi ʻa e 24 ngaahi houa ʻo e ʻahó”. Naʻe pehe ʻe Berman ʻi heʻene tohi, “ʻa e reenchantment ʻo e fale mamataʻanga.”

ʻOku ʻikai ko hano mioʻi ia ʻo e ikuʻanga naʻe liliu ai ha fefakatauʻaki fakaʻekonomika foʻou ʻi loto he senituli 13 mo e 14. Naʻe pehe ʻe Berman, makehe ʻi ʻItali, ʻa ia ʻoku hoko ai ha fotunga foʻou ʻo e lau paʻanga ko ha fetongi ʻo e motuʻa, holoa feudal e fale. ʻOku hoko ʻa e faʻahinga ʻekonomika foʻou ko ia ko e mafoa e ata ʻo ha faʻahinga paʻanga foʻou: temokalati pisinisi. ʻO e hala, temokalati pisinisi moʻoni ʻi he maketi ʻo hange ko ia ʻoku tau ʻiloʻi he ʻikai toe fakamalohia ʻa e ngaahi ʻaho ni kae ʻoua kuo aʻu ki he 1700s. Ka ko e foʻi fakakaukau ko ia ʻe lava ke uesia pe leveraged ʻa e paʻanga ʻi he founga ʻo e taʻau ʻo e taimi pea strolling ʻi ʻIulope lelei ki he senitaa.

Ngaahi ʻaho ni, Ko e tokolahi taha ʻo e kakai ʻoku nau toʻo ia ʻo ʻikai fakakaukauʻi “taimi ko e paʻanga”. Ko ha foʻi fakakaukau #8217; s ʻoku maʻu ʻi heʻetau toʻo fakaʻaho ʻa e moʻui. Pea fokotuʻutuʻu moʻoni ki heʻetau fakakaukau, he ʻikai lava ke tau tui ki ha kuonga pe mamani naʻe hoko ai ʻeni #8217; t. Neongo ia kimuʻa he taʻu 1200, ʻoku nau pehē, meimei ke ʻoua naʻa fakakaukau ha taha ia ko e paʻanga. Naʻe hahamolofia ke fai ha uasi fakamisini moʻoni ke ako ʻe he tangata. (sundials toe fakalaka atu ʻa e vai clocks ʻi ha ngaahi senituli lahi, Neongo ia, ko e talanoa moʻoni pe ia!). Kimuʻa ʻi hono faʻu ʻo e clocks ʻo onoponi, kuo teʻeki ke ʻi ai ha faʻahinga meʻa pehe ʻi ha vahaʻataimi.

ʻOku maʻu ʻe ha kakai ʻe lauimiliona nowadays ha tufakanga “ʻi he houa”. ʻA ia ʻoku ne teke moʻoni ʻa e foʻi fakakaukau ko ia ko e taimi ko e paʻanga. “Kapau te u ngaue 8 ngaahi houa ki he $10 ʻi he sitepu ki he houa, ʻOku ou maʻ$ ha $eighty!” pea tokanga ki he founga ʻoku ngaue ai ʻa e fakakaukau ʻo e taimi ki heʻetau lea ʻi ha ngaahi founga lahi. Kapau ʻe fokotuʻu ʻe ha taha ha meʻa lahi ange ʻi 40 ngaahi houa ʻoku feʻunga mo e uiké, ʻoku fakakaukauʻi “mahulu atu ʻi he taimi angamaheni”. Ko hono fakaʻosi “Faʻahinga” ʻo taimí, “taimi makehe,” ʻOku faʻa hoko ko ha koloa lahi ange ʻi he “taimi angamaheni”. Koeʻuhi ʻoku maʻu ʻe he ʻulungaanga ha fatongia lelei ange ki he ngaue ʻi ha ngaahi houa lahi ange.

Koeʻuhi ko e foʻi moʻoni ko e taimi ko e paʻanga, ʻa e kautaha fakakomesiale ʻo “taimi malohi mapuleʻi” kuo hoko ko ha kautaha ʻiate ia pe. Te ke lava ʻo fakatau ha ngaahi tohi ʻi ha founga ʻe fakaʻaongaʻi fakapotopoto ange ai ho taimi. Puleʻi taimi totonu ʻa e ngaahi seminaá, pea vakaiʻi “fakaʻaliʻali” ke fakaʻaongaʻi malohi ange ia. ʻOku tau tokanga kotoa pe ki hono fakaʻaongaʻi lelei ange hotau taimi koeʻuhi ko e foʻi moʻoni ko ʻeni ʻoku ne faʻa fakaʻata kitautolu ke tau maʻu ha paʻanga lahi ange.

ʻI heʻeku Fie ʻilo, Ko e taha ʻo e ngaahi founga ke maʻu ai ha paʻanga lahi ange ko e hola mei he ngaue ki he totongi ʻo makatuʻunga ʻi he taimi totonu. ʻOku ʻi ai ha kakai tangata ʻe niʻihi toni ’ t ʻoku totongi ʻi he houa, Neongo ia, ko ha fetongi ʻi he yr, mo ha paʻanga hu mai fakataʻu. ʻOku totongi lelei ange ʻa e ngaue taki fakalotu ʻi he ngaueʻanga ʻi he ngaueʻanga fakahoua. Ko e palopalema ʻo e totongi fakahoua ko e lahi pe e ngaahi houa ʻi he ʻaho. Ko ia, tatau ai pe pe ko e ha hono lahi hoʻo fie ngaue, ha kiʻi vahaʻa ʻoku ueʻi.

Tuku mai ha Tali

He ʻikai pulusi ho tuʻasila ʻīmeilí. ʻOku fakaʻilongaʻi ʻa e ngaahi konga (field) ʻ *